اوصاف دوازده امام

اشاره شد که به قرينه حديث ثقلين و حديث غدير که در حجّة الوداع از پيامبر صادر شده است، مي‏توانيم پي به مصداق احاديث دوازده خليفه ببريم، به اين‏که آنان کساني غير از اهل بيت عصمت و طهارت نيستند. اين معنا را با تأمّل و دقّت در مفهوم خود روايات دوازده خليفه نيز مي‏توانيم به دست آوريم؛ زيرا در اين روايات مضاميني؛ از قبيل: «کلّهم من قريش»، «خليفه»، «بقاء الاسلام عزيزاً بهم»، «قيام الدين بهم»، «قيّمون علي الأمّة»، «خذلان البعض لهم» و «تعريضهم للمعاداة» و... وجود دارد که هر يک از آن‏ها به تنهايي مي‏تواند مبيّن مصداق حقيقي دوازده امام که همان دوازده نفر از ذريه پيامبر معصوم‏اند باشد. اينک به بيان هر يک از اين صفات مي‏پردازيم:

 >کلهم من قريش

>خليفه

>بقاء الاسلام عزيزا بهم

>قيام الدين بهم

>لا يضرهم من خذلهم

 

کلهم من قريش

اين جمله تصريح دارد به اين‏که تمام دوازده نفر از طايفه قريشند. و لذا تمام مذاهب کلامي اسلامي بر اين اتفاق دارند که شرط است امام از قبيله قريش باشد. و از آن جهت که اين دوازده نفر پياپي بعد از رسول خداصلي الله عليه وآله مي‏آيند؛ همان‏گونه که ظاهر روايات به قرينه کلمه «بعدي» است، لذا نمي‏توان بر امامي غير از ائمه از اهل بيت حمل نمود.

خليفه

در برخي از روايات اشاره به پياپي آمدن دوازده خليفه بعد از رسول خداصلي الله عليه وآله دارد، خليفه از ماده خلف به معناي جانشين است، هر کس نمي‏تواند جانشين رسول خدا باشد، کسي چنين است که همانند او از مقام عصمت برخوردار است، و آنان کساني غير از دوازده معصوم از اهل بيت رسول خداصلي الله عليه وآله نيستند. خليفه واقعي کسي است که همانند رسول خداصلي الله عليه وآله بر امّت ولايت داشته و هدايت‏گر آنان به راه مستقيم و متن واقع باشد؛ خواه در ظاهر و بالفعل زمام امور مسلمين به او واگذار شده باشد يا چنين نباشد.

بقاء الاسلام عزيزا بهم

در برخي از روايات به اين نکته اشاره شده که اسلام به وجود اين دوازده نفر بقاي با عزت دارد؛ يعني آنان هستند که موجب عزّت و سربلندي اسلام خواهند بود؛ زيرا با عمل کردن به دستورات آن و تبيين صحيح و درست از آن، همه را به سوي اسلام ناب سوق داده و سبب خوشبيني مردم نسبت به آن گشته‏اند، نه آن خلفايي که نه تنها عامل به دستورات اصيل اسلام نبوده‏اند، بلکه مردم را نيز به منکر و کفر و زندقه دعوت کرده‏اند.

قيام الدين بهم

اين جمله به اين نکته اشاره دارد که اين دوازده نفر در موقفي قرار دارند که دين به وجود آن‏ها قيام دارد، اگر آن‏ها نبودند از دين خبري نبود. نيز همان‏گونه که اسلام و دين تا روز قيامت باقي است آن‏ها هم باقي بوده و پرچم‏دار دين تا روز قيامت‏اند، اين افراد کساني غير از دوازده نفر از ذريه معصوم رسول خدا نيستند که اوّل آن‏ها علي بن ابي طالب‏عليه السلام و آخر آنان حضرت مهدي‏عليه السلام است.

اين تعبير نيز دلالت دارد بر اين‏که اين دوازده نفر بايد داراي بلندترين درجه از علم دين و عمل بر وفق آن را داشته باشند تا صلاحيّت حفظ دين و هدايت مردم را داشته باشند.

 لا يضرهم من خذلهم

در برخي از روايات چنين آمده: «کساني که در صدد خواري آنان برآيند نمي‏توانند هيچ گونه ضرري را به آنان وارد کنند». و نيز از برخي روايات ديگر استفاده مي‏شود که آن‏ها با انواع و اقسام دشمني‏ها روبه‏رو خواهند شد، و به هر نحو ممکن گروهي در صدد مقابله و مبارزه با آن‏ها برخواهند آمد تا نورشان را که همان نور حق است خاموش کنند. ولي هرگز نمي‏توانند کوچک‏ترين ضرري را به آن‏ها برسانند. هرگز نمي‏توانند از اهداف اساسي و مهمّ آن‏ها در حفظ دين و نگه‏داري اسلام ناب جلوگيري کنند.

با ملاحظه اين موارد و صفات ديگر که در روايات آمده پي خواهيم برد به اين‏که تنها مصداق اين گونه احاديث همان دوازده امام معصوم از ذريه رسول خدايند؛ زيرا آنان بودند که اين صفات به تمامه در وجودشان منطبق گشته بود. آنان خليفه واقعي پيامبر و کساني بودند که پرچم‏دار اسلام ناب در طول عمر خود بودند، که دشمنان با تمام معارضات و مبارزات بر ضدّ آن‏ها هرگز نتوانستند نور آن‏ها را خاموش کنند.

آنان کساني بودند که در عصر خود همه نوع اذيت و آزار را از حاکمان مشاهده کردند و با وضع فجيع عده‏اي به زندان رفته و برخي مسموم شده و برخي نيز با فجيع‏ترين وضع به شهادت رسيدند، ولي هرگز دست از تبيين حقّ و اسلام ناب برنداشته و در عين حال از عزّت و عظمتشان ذره‏اي کاسته نگشت، بلکه روز به روز بر محبتشان در قلوب مسلمين واقعي افزوده گشت.

آنان کساني‏اند که از بعد وفات رسول خداصلي الله عليه وآله تا کنون باقي بوده و با ادامه حيات و طول عمر امام دوازدهم، اين خطّ خلافت و امامت تاکنون ادامه يافته و تا روز قيامت نيز باقي خواهد بود، گرچه به جهاتي در پشت ابر و پرده غيبت به سر مي‏برد.

اين مطلب تأييد مي‏شود به اين‏که جماعتي از علماي اهل سنت؛ همانند عبد المحسن بن حمد العبّاد، «مهدي موعود» را خليفه دوازدهم از خلفايي قرار داده‏اند که پيامبرصلي الله عليه وآله در اين روايات به آن‏ها اشاره کرده است.[1] .

[1] عقيدة اهل السنة و الأثر في المهدي المنتظر.