تحريف در حديث منزلت
تحريف در حديث
اهل سنت، هنگامي که مشاهده کردند اين حديث از سند تامّي برخوردار بوده،دلالت آن نيز تمام است، لذا در صدد نوعي تحريف در آن برآمده و مضمون آن را براي ديگران نيز جعل کردند. تا خلفاي خود را از اين مقام بينصيب نکنند.
اين تحريف به انحاي مختلف صورت پذيرفت:
>تحريف در مشبه به
>تحريف در مشبه
تحريف در مشبه به
برخي از نواصب در صدد تحريف در مشبه به برآمدند و به جاي هارون کلمه «قارون» را به کار بردند، تا امام عليعليه السلام را شبيه قارون جلوه دهند.
ابن عساکر دمشقي شافعي در ترجمه «حريز بن عثمان» از اسماعيل بن عيّاش نقل ميکند که گفت: از حريز بن عثمان شنيدم که ميگفت: اين چيزي را که مردم از رسول خداصلي الله عليه وآله نقل ميکنند که پيامبرصلي الله عليه وآله خطاب به عليعليه السلام فرمود: «انت منّي بمنزلة هارون من موسي» حق است ولي شنونده اشتباه کرده است. به او گفتم: پس صحيح آن چيست؟ گفت: صحيح آن اين گونه بوده است: «انت منّي بمنزلة قارون من موسي» 
به او گفتم: از چه کسي حديث را اين گونه روايت ميکني؟ گفت: از وليد بن عبدالملک شنيدم که بر بالاي منبر اين گونه حديث را قرائت ميکرد.
پاسخ:
اولاً: مطابق تمام رواياتي که در کتب حديثي، حتّي صحيحين آمده، کلمه «هارون» به کار رفته است.
ثانياً: تنها حريز روايت را اين گونه از وليد بن عبدالملک نقل ميکند. کسي که از دشمنان اهل بيتعليهم السلام خصوصاً امام عليعليه السلام است.
ثالثاً: حريز بن عثمان کسي است که مطابق آنچه در ترجمه و شرح حال او در کتب اهل سنت نقل شده، ناصبي است.
يحيي بن صالح وحاظي ميگويد: از من سؤال شد که چرا از حريز بن عثمان حديث نمينويسي؟ گفتم: چگونه از کسي روايت بنويسم که با او هفت سال نماز صبح را خواندم در حالي که نديدم از مسجد خارج شود جز آنکه هفتاد بار در هر روز لعن علي ميکرد.
ابوحفص ميگويد: حريز بن عثمان حملههاي زيادي بر عليعليه السلام داشت، و او را بر منابر لعن مينمود و به صراحت ميگفت: من او را به جهت کشتن پدرانم دوست ندارم.[1] .
[1] ر.ک: مختصر تاريخ دمشق، ترجمه حريز بن عثمان.
تحريف در مشبه
برخي ديگر «حديث منزلت» را در ناحيه مشبه تحريف کردند؛ يعني به جاي «عليعليه السلام» ابوبکر و عمر را گذاردند، و با جعل حديث، آن دو را به منزله هارون نزد موسي دانستند.
خطيب بغدادي از طاهري و او از ابوالقاسم علي بن حسين بن علي بن زکريا، و او از ابوجعفر محمد بن جرير طبري، و او از بشر بن دحيه، و او از قزعة بن سويد، و او از ابن ابي مليکه و او از ابن عباس نقل کرده که پيامبرصلي الله عليه وآله فرمود: «ابوبکر و عمر نزد من به منزله هارون نزد موسي است».[1] .
پاسخ:
1 - اين متن در هيچ يک از صحاح و مسانيد و سنن و ساير کتب مهم و معتبر اهل سنت نيامده است، بلکه در آن کتب تنها حديث «عليّ منّي بمنزلة هارون من موسي» ذکر شده است.
2 - حديث فوق از حيث سند ضعيف است؛ زيرا قزعة بن سويد مطابق رأي احمد، مضطرب الحديث، و مطابق نظر ابن معين، ضعيف است. و ابي حاتم رازي ميگويد: به او احتجاج نميشود.[2] .
و ابن حجر از ابوداوود و نسائي و عنبري نقل کرده که او ضعيف است.[3] .
و ذهبي در «لسان الميزان» نقل کرده که: قزعه حديث منکري دارد که از ابن ابي مليکه نقل کرده است.[4] .
نفر ديگر که در اين سند متهم است، بشر بن دحيه ميباشد. ذهبي ميگويد: گويا او اين حديث را افترا بسته است.[5] .
نفر ديگر علي بن حسن شاعر است که ابن حجر در شرح حال او ميگويد: علي بن زکرياي شاعر از محمد بن جرير طبري خبر دروغي را نقل کرده که خودش متهم به جعل آن است و متن آن اين است که: «ابوبکر منّي بمنزلة هارون من موسي».[6] .
3 - مطابق نظر عدهاي از علماي اهل سنت و حديث شناس از آنها، اين روايت جعلي است که از آن جمله ميتوان از ابن عدي، ابن جوزي، ذهبي و ابن حجر عسقلاني نام برد.
ابن جوزي بعد از نقل حديث جعلي ميگويد: «اين حديثي غير صحيح است که متهم به جعل آن علي بن حسن شاعر ميباشد...».[7] .
ابن حجر نيز در ترجمه بشر بن دحيه، بعد از نقل حديث جعلي ميگويد: ذهبي اين حديث را از مجعولات و دروغهاي بشر دانسته است. و قزعه هم کسي به حساب نميآيد.
[1] تاريخ بغداد، ج 11، ص 384؛ کنز العمال، ج 11، ص 567.
[2] الجرح و التعديل، ج 7، ص 139.
[3] تهذيب التهذيب، ج 8، ص 336.
[4] ميزان الاعتدال، ج 3، ص 390.
[5] پيشين.
[6] لسان الميزان، ج 4، ص 219.
[7] العلل المتناهية، ج 1، ص 199.
