5 - حَدَّثَنا أزْهَرُ بْنُ مخروانَ، وَمُحَمَّدُ بْنُ زِيادٍ، قالَ: حَدَّثَنا عَبْدُالْوارِثِ، عَنْ أيُّوبَ، عَنْ أبي الزُّبَيْرِ، عَنْ جابِرٍ، قالَ: «نَهي رَسُولُ اللَّهِ - صلّي اللَّه عليه [وآله]وسلّم - عَنْ تَجْصيصِ الْقُبُورِ.»

6 - حَدَّثَنا عَبْدُاللَّهِ بْنُ سَعيدٍ، قالَ: حَدَثَنا حَفْصُ بْنُ غِياثٍ، عَنْ ابنِ جُرَيجٍ، عَنْ سُلَيْمانَ بْنَ مُوسي، عَنْ جابِرٍ، قالَ: «نَهي رَسُولُ اللَّهِ - صلّي اللَّه عليه [وآله]وسلّم - أنْ يُکْتَبَ عَلَي الْقَبْرِ شَي‏ءٌ.»[3] .

سندي، شارح حديث، پس از نقل آن از حاکم، مي‏گويد: حديث صحيح است ولي مورد عمل نيست؛ زيرا پيشوايان اسلام از شرق تا غرب، روي قبرها را مي‏نوشتند و اين چيزي است که آيندگان از گذشتگان اخذ کرده‏اند.

نسائي در صحيح خود در باب «البناء علي القبر» حديث را با دو سند و دو متن نقل کرده است.

7 - أخْبَرَنا يُوسُفُ بْنُ سَعيدٍ قالَ حَدَّثَنا حَجَّاجُ عَنْ ابْنِ جُرَيجٍ قالَ أخْبَرَني أبُوالزُّبَيْرِ أنَّهُ سَمِعَ جابِراً يَقُولَ: «نَهي رَسُولُ اللَّهِ - صلّي اللَّه عليه [وآله] وسلّم - عَنْ تَقْصِيصِ الْقُبُورِ أوْ يُبْني عَلَيْها أوْ يَجْلِسَ عَلَيها أَحَدٌ.»

8 - أخَبَرَنا عُمْرانُ بْنُ مُوسي قالَ: حَدَّثَنا عَبْدُالْوارِثِ قالَ: حَدَّثَنا أيُّوبُ، عَنْ أبي الزُّبَيْرِ، عَنْ جابِرٍ، قالَ: «نَهي رَسُولُ اللَّهِ - صلّي اللَّه عليه [وآله] وسلّم - عَنْ تَجْصيصِ الْقُبُورِ.»[4] .

در سنن ابي داود در باب «البناء علي القبر»، حديث جابر را با دو سند و دو متن نقل مي‏کند:

9 - حَدَّثَنا أحْمَدُ بْنُ حَنْبَل، حَدَّثَنا عَبْدُالرَّزَّاقِ، اَخْبَرَنا ابنُ جُريج، أخْبَرَني أبُوالزُّبَيْرِ أَنَّه سَمِعَ جابِراً يَقُولُ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهَ - صلّي اللَّه عليه [وآله]وسلّم - نَهي أنْ يُقْعَدَ عَلَي الْقَبْرِ وَاَنْ يُجَصَّصَ وَيُبْني عَلَيْهِ.[5] .

10 - حَدَّثَنا مُسَدّد وَعُثْمانُ بنُ أبي شَيْبَةِ قالا: حَدَّثَنا حَفْصُ بْنُ غِياثٍ، عَنْ ابْنِ جُرَيْجٍ عَنْ سُلَيْمانِ بْنُ مُوسي، وَعَنْ أبي الزُّبَيْر، عَنْ جابِرٍ بهذا الْحَدِيث. قالَ أبُو داوُد: قال عثمان: «أوْيُزادُ عَلَيْهِ وَزادَ سُلَيْمان بن مُوسي، أوْ اَنْ يُکْتَبَ عَلَيْهِ....»

ابوداود مي‏گويد: پيامبر از نوشتن روي قبر وافزودن برآن، نهي نموده است.

امام حنبل در مسند خود حديث جابر را اينگونه نقل کرده است:

11 - عَنْ عَبْدِالرَّزَّاقِ، عَنْ ابن جُرَيج، أَخْبَرني أبُوا الزُّبَيْرِ أنَّهُ سَمِعَ جابِر بْنُ عَبْدِاللَّهِ يَقُولُ: سَمِعْتُ النَّبِيّ - صلّي اللَّه عليه [وآله]وسلّم - «يَنْهي أنْ يُقْعَدَ الرَّجُلُ عَلَي الْقَبْرِ وَأن يُجَصَّصَ أو يُبْني عَلَيْهِ.»[6] .

اينها صورتهاي گوناگون حديث است که با اسناد و متون مختلفي نقل شده‏اند. اکنون بايد ديد، با اين حديث مي‏توان استدلال و احتجاج کرد يا نه.

  پی نوشت:

1)صحیح مسلم کتاب الجنایز ج3 .ص 62

2)سنن ترمزی ج 2 . ص 208

3)سنن ابن ماجه ج 1 .ص 473

4)سنن نسایی ج 4 . ص 87و88

5)سنن اب داود ج 3 .ص216

6)مسند احمد ج3 .ص 295