اول مظلوم عالم

 سؤال: آيا همان طور كه ابن تيميه مى گويد آيه مودّت در مورد اهل بيت(عليهم السلام) نيست؟

جواب: او مى گويد:
سخن علاّمه حلّى كه مى گويد: «طبق آيه: (قُل لاَّ أَسْـئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلاَّ ا لْمَوَدَّةَ فِى ا لْقُرْبَى)(1) [بگو: من هيچ پاداشى از شما بر رسالتم درخواست نمى كنم، جز دوست داشتن نزديكانم (اهل بيتم) ]دوستى و مودّت اهل بيت واجب است»، اشتباه است ; زيرا اين آيه مكّى است و در زمان نزول آن نه على با فاطمه ازدواج كرده بود و نه فرزندى داشته اند(2).
و مى گويد(3):
سخن علاّمه حلّى كه مى گويد: خدا آيه : (قُل لاَّ أَسْـئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلاَّ ا لْمَوَدَّةَ فِى ا لْقُرْبَى)[بگو: من هيچ پاداشى از شما بر رسالتم درخواست نمى كنم جز دوست داشتن نزديكانم (اهل بيتم)] را در شأن آنان نازل كرده ، سخنى دروغ است ; زيرا اين آيه در سوره شورى قرار دارد و اين سوره بدون شكّ مكّى است و قبل از ازدواج على با فاطمه و تولّد حسن و حسين نازل شده است .
تا اينكه مى گويد :
و عدّه اى از نويسندگان اهل سنّت وجماعت ، و شيعه اعمّ از پيروان احمد و ديگران نقل كرده اند : وقتى اين آيه نازل شد، از پيامبر پرسيدند: اى پيامبر خدا اهل بيت كيست؟ فرمود: «عليٌّ وفاطمة وابناهما» [على و فاطمه و دو فرزند آنان] ، ولى بايد گفت اين روايت به اتّفاق حديث شناسان دروغ است ; به دليل اينكه اين آيه به اجماع اهل علم در مكّه نازل شده چون تمام آيات سوره شورى مكّى است، بلكه همه سوره هاى حميم (سوره هاى كه با حم شروع مى شود) مكّى هستند.
آنگاه مفصّلاً به تشريح تاريخ ولادت امام حسن و امام حسين(عليهما السلام) پرداخته است تا مقدار علم و آگاهيش از تاريخ را به رخ اهل علم بكشد.
امّا پاسخ اين سخنان : اگر در كتاب ابن تيميّه غير از ننگ و عارى كه در اين جمله هاست از حقّ كُشى و وارونه كردن حقّ نسبت به اجر صاحب رسالت ، و تهمت و بهتان و بيهوده گويى ، هيچ عيب و نقص و ننگ و عار ديگرى نبود ، همين براى او تا ابد بس بود .
امّا مكّى بودن آيه : حتّى يك نفر هم صريحاً نگفته است كه آيه مكّى است ، تا چه رسد به اتّفاق دروغينى كه وى ادّعا كرده است . او با حدس و گمان جاهلانه از اطلاق جمله علما كه گفته اند سوره مكّى است، چنين برداشتى كرده است .
و اينكه علما، چهار آيه: (أَمْ يَقُولُونَ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ كَذِباً)(4)[  آيا مى گويند: «او بر خدا دروغ بسته است»؟! ]تا (خَبِيرُ بَصِيرٌ)(5) [نسبت به بندگانش آگاه و بيناست]، را استثنا كردند و نيز برخى علما، آيات: (وَالَّذِينَ إِذَ آ أَصَابَهُمُ ا لْبَغْىُ)(6)[ و كسانى كه هرگاه ستمى به آنها رسد، (تسليم ظلم نمى شوند) !] تا (مِن سَبِيل)(7) كه چندين آيه است را استثنا كردند، تا چه رسد به آيه مودّت ، همگى ادّعاى مكّى بودن همه آيات سوره شورى را تكذيب مى كند(8) . و طبق تصريح قرطبى(9) ، و نيشابورى(10) ، و خازن(11) در تفسيرشان ، و شوكانى(12) در «فتح القدير» ، و ديگران از ابن عبّاس و قتاده ، چهار آيه آن ، از آيه : (قُل لاَّ أَسْـئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً) به بعد مدنى است و بقيّه مكّى .
امّا حديث شأن نزول آيه و وجوب مودّت اهل بيت : بايد دانست كه تنها آيت الله علاّمه حلّى و پيروانش نبوده اند كه اين حديث را نقل نموده اند ، بلكه همه مسلمانان به جز چند نفر اُموى صفت مانند ابن تيميّه و ابن كثير ، بر صحّت حديث اتّفاق نظر دارند . و خواننده گرامى به نشانه اى از اتّفاق نظر دروغين ابن تيميّه كه به حديث شناسان نسبت داده است ، برنخورده و هرگز برنخواهد خورد . اى كاش اين مرد چند تن از اين اجماع كنندگان يا آثارشان و يا پاره اى از كلماتشان را معرفى مى كرد . و امام شافعى در اين باره سخن مشهورى دارد ، مى گويد :
يا أهلَ بيت رسولِ اللهِ حبُّكُمُ *** فرضٌ من اللهِ في القرآنِ أنزلَهُ
كفاكمُ من عظيمِ القدرِ أ نّكمُ *** مَن لم يُصلِّ عليكم لا صلاةَ لهُ
[ اى اهل بيت پيامبر ، خدا در قرآن محبّت شما را واجب كرده است . همين مقدار براى عظمت شما كافى است كه هر كس بر شما صلوات نفرستد نمازش صحيح نيست] .
امّا مسأله ازدواج على(عليه السلام) با فاطمه(عليها السلام) و لزوم مقدّم بودن آن بر نزول آيه :
ازدواج على با فاطمه (عليهما السلام) در مدينه انجام شده، و بر فرض كه از اين شخص بپذيريم كه اين آيه در مكّه نازل شده است مى گوييم :
چنانكه كه ميان نزول آيه و مؤخّر بودن ولادت فرزندانشان ـ اگر بپذيريم كه مؤخّر بوده ـ منافاتى نيست، ميان نزول آيه و مقدّم بودن ازدواج بر آن نيز ملازمه اى نيست; زيرا آنچه كه قطعى است و هيچ شكّى در آن راه ندارد ، اين است كه آن دو بزرگوار از اقربا و نزديكان رسول الله هستند; على(عليه السلام) به سبب عمو زادگى ، و فاطمه(عليها السلام) به واسطه فرزندى. و امّا فرزندانشان همچنان كه ازدواج على(عليه السلام) با فاطمه(عليها السلام) در دفتر قضاى الهى ثبت شده بود، همچنين در علم ازلى، آفرينش حسنين(عليهما السلام) از آن دو بزرگوار مقدّر شده بود. و در ثبوت قانونى كه به ملاك عموميّت، حال و آينده را شامل مى شود شرط نيست كه هنگام قانون گذارى همه افراد آن موجود باشند ، بلكه هر يك از آنان در هر زمانى و در هر مكانى و به هر نحوى به وجود بيايند، حكم درباره او جارى مى شود .
علاوه بر آن، ممكن است كه آيه در مكّه ولى در سال حجّة الوداع (آخرين سفر حجّ پيامبر) نازل شده باشد و در آن هنگام ، هم آنها ازدواج كرده و هم امام حسن و امام حسين(عليهما السلام) متولّد شده بودند، و بين نزول آيه در مكّه و اينكه آيه بايد قبل از حجرت باشد، هيچ ملازمه اى نيست .(13)

1 ـ شورى : 23 .
2 ـ منهاج السنّة 2 : 118 .
3 ـ منهاج السنّة 2 : 250 .
4 ـ شورى : 24 .
5 ـ شورى : 27 .
6 ـ شورى : 39 

7 ـ شورى : 41 .
8 ـ مراجعه شود: تفسير الخازن 4 : 49 [4/90] ; الإتقان 1 : 27 [1/44] .
9 ـ الجامع لأحكام القرآن [16/3] .
10 ـ غرائب القرآن [مج 11/ ج 25/35] .
11 ـ تفسير الخازن 4 : 49 [4/90] .
12 ـ فتح القدير 4 : 510 [4/524] .
13ـ شفیعی شاهرودی، گزيده اى جامع از الغدير، ص 306.