دلالت آيه «مودت» بر امامت

آيه مورد بحث از جهاتي دلالت بر امامت اهل بيت عصمت و طهارت‏عليهم السلام دارد:

 >وجوب مودت مستلزم وجوب اطاعت

>وجوب محبت مطلق، مستلزم افضليت

>محبت مطلق، ملازم با عصمت

 

وجوب مودت مستلزم وجوب اطاعت

مقصود آيه تنها مجرد محبّت و مودّت نيست، بلکه خداوند متعال به مودّتي امر نموده است که دنبال آن انقياد و اطاعت و فرمانبرداري باشد، و اين مطلب را از چند طريق مي‏توان اثبات نمود.

الف) از طريق لفظ «مودّت»؛ زيرا مطابق رأي برخي از متخصّصين لغت، مودّت عبارت از محبّتي است که همراه با اطاعت باشد.

ب) از طريق مراجعه به آيات ديگر؛ زيرا خداوند متعال مي‏فرمايد:

 (قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْکُمُ اللَّهُ)؛ [1]

 «بگو [اي پيامبر!] اگر شما خدا را دوست داريد مرا اطاعت کنيد که در اين صورت خدا شما را دوست مي‏دارد.»

مقصود از متابعت در اين آيه همان اطاعت و فرمانبرداري است؛ زيرا خداوند در جايي ديگر مي‏فرمايد:

 (وَإِنَّ رَبَّکُمُ الرَّحْمنُ فَاتَّبِعُونِي وَأَطِيعُوا أَمْري)؛ [2]

  «و همانا پروردگار شما [خداوند] رحمن است، پس مرا متابعت کنيد و امر مرا اطاعت نماييد.» در اين آيه اطاعت عطف تفسيري بر متابعت شده است.

مي‏دانيم که متابعت و فرمانبرداري تام و اطاعت مطلق، تنها براي امام و وليّ خداست که ولايت و امامتش از جانب خداوند ثابت شده است.

علامه حلّي‏رحمه الله مي‏فرمايد: «وجوب مودّت مستلزم وجوب اطاعت است.» [3] .

[1] سوره آل عمران، آيه 31.

[2] سوره طه، آيه 90.

[3] نهج الحق، ص 175.

 

وجوب محبت مطلق، مستلزم افضليت

از آيه مورد بحث استفاده مي‏شود که اهل بيت عصمت و طهارت‏عليهم السلام کساني هستند که محبّتشان به طور مطلق واجب است. و هر کس که چنين باشد محبوب‏ترين افراد نزد خداوند و رسول خواهد بود و در نتيجه او افضل افراد امت است، همان‏گونه که ابن حجر به آن تصريح دارد. او مي‏گويد: «محبّت ديني ملازم با افضليت است. پس هر کس که افضل است محبّت ما به او بيشتر است.» [1]  اين را نيز مي‏دانيم که مطابق قاعده، هر کس افضل است او بايد امام و رهبر جامعه باشد. ابن تيميه مي‏گويد: «ولايت دادن به مفضول با وجود افضل، ظلم بزرگي است.» [2] .

محب الدين طبري مي‏گويد: «به طور کلّي ولايت مفضول با وجود افضل منعقد نمي‏گردد.» [3] .

[1] صواعق المحرقه، ص 97.

[2] منهاج السنة، ج 3، ص 277.

[3] الرياض النضرة، ج 1، ص 216.

 

محبت مطلق، ملازم با عصمت

در اين آيه، امر به محبّت به صورت مطلق شده است، و محبت مستلزم اطاعت است، پس در حقيقت پيامبرصلي الله عليه وآله امر به اطاعت مطلق از اهل بيت خود نموده است. و از آنجا که اطاعت مطلق تنها بايد از معصوم باشد، در نتيجه مقصود به ذوي القربي در آيه، اهل بيت عصمت و طهارتند، و اگر آن‏ها معصومند پس مرجع ديني مردم بعد از رسول خداصلي الله عليه وآله مي‏باشند.