حدیث وصایت
حدیث وصایت
گرچه مدرسه خلفا در طول تاريخ در صدد محو احاديث «وصايت» به انحاي مختلف بر آمده است، ولي در عين حال از اين گونه احاديث که دلالت صريح بر امامت و خلافت اميرالمؤمنينعليه السلام دارد به طور وفور در مصادر اهل سنت يافت ميشود. اينک به برخي از آنها اشاره ميکنيم:
1 - پيامبر اکرمصلي الله عليه وآله بعد از نزول آيه شريفه «وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَکَ الْأَقْرَبِينَ» و وقوع آن قصه معروف، خطاب به علي بن ابي طالبعليه السلام در محضر جماعتي از قريش فرمود: «انّ هذا أخي و وصيّي و خليفتي فيکم فاسمعوا له و اطيعوا»؛ همانا اين - عليعليه السلام - برادر من و وصيّ و خليفه من در ميان شما است، پس گوش به دستورات او داده و از او اطاعت کنيد.(تاریخ طبری ج2ص319و کامل ابن اثیر ج 2 ص62 )
2 - طبراني به سند خود از سلمان نقل ميکند که گفت: به رسول خداصلي الله عليه وآله عرض کردم: براي هر پيامبري وصيّ است، وصيّ شما کيست؟ پيامبر در جواب سؤال من ابتدا سکوت کرد. بعد از مدتي که مرا ديد، فرمود: اي سلمان! من با سرعت خدمتش رسيدم و عرض کردم: لبّيک. فرمود: آيا ميداني که وصيّ موسي چه کسي بود؟ گفتم: يوشع بن نون. فرمود: براي چه؟ عرض کردم: زيرا او اعلم مردم در آن زمان بود. پيامبرصلي الله عليه وآله فرمود: همانا وصي و موضع سرّ من و بهترين کسي که بعد از خود ميگذارم که وعده مرا عملي کرده و دينم را نيز عملي خواهد ساخت، علي بن ابي طالب است.(المعجم الکبیرج6ص221و مجمع الزوائد ج 9 ص113)
3 - ابوايّوب انصاري ميگويد: رسول خداصلي الله عليه وآله به دختر خود فاطمهعليها السلام فرمود: «امّا علمت انّ اللَّه عزّ و جلّ اطلع علي اهل الارض فاختار منهم اباک فبعثه نبياً، ثمّ اطلع الثانية فاختار بعلک فاوحي اليّ فانکحته واتخذته وصياً»؛ «آيا ميداني که خداوند عزّوجلّ توجهي بر اهل زمين کرد و از ميان آنها مرا اختيار نموده و به رسالت مبعوث کرد. آنگاه توجه ديگري بر زمين نمود، شوهرت را انتخاب کرد. سپس به من وحي فرستاد که او را به همسري تو در آورم و وصي خود گردانم».(مجمع الزوائد ج 8 ص 253و منتخب کنزالعمال ج 5ص31)
4 - ابوسعيد خدري ميگويد: رسول خداصلي الله عليه وآله فرمود: «انّ وصيّي وموضع سرّي وخير من اترک بعدي وينجز عدتي ويقضي ديني علي بن ابي طالب»؛ «همانا وصي و موضع سرّ من و بهترين کسي که بعد از خود ميگذارم که به وعده من عمل کرده و دين مرا پياده خواهد نمود، علي بن ابي طالب است».(کنز العمال ج22ص209ح1192)
5 - انس بن مالک ميگويد: رسول خداصلي الله عليه وآله وضو گرفت و دو رکعت نماز گزارد و خطاب به من فرمود: «اوّل من يدخل عليک من هذا الباب امام المتقين وسيّد المسلمين ويعسوب الدين وخاتم الوصيّين»؛ «اول کسي که از اين درب بر تو وارد خواهد شد امام متّقين و سيد مسلمين و رهبر دين و خاتم اوصيا است...».
انس ميگويد: در اين هنگام عليعليه السلام وارد شد. پيامبرصلي الله عليه وآله فرمود: اي انس! چه کسي آمد؟ عرض کردم: علي. پيامبر در حالي که خشنود بود به استقبال او رفته و حضرت را در بغل گرفت....(حلیه الاولیا ج1ص63و تاریخ ابن عساکر ج 2ص486)
6 - بريده از پيامبرصلي الله عليه وآله نقل ميکند که فرمود: «لکلّ نبيّ وصيّ ووارث وانّ علياً وصيّي ووارثي»؛ «براي هر پيامبري وصيّ و وارث است و همانا علي وصيّ و وارث من است».(تاریخ ابن عساکر ج3ص5و الریاض النضره ج2ص187)
7 - ابن ابي الحديد از کتاب «الفردوس» و نيز از احمد بن حنبل نقل کرده که پيامبرصلي الله عليه وآله فرمود: «کنت انا وعليّ نوراً بين يدي اللَّه عزّ و جلّ قبل ان يخلق آدم باربعة عشر عاماً، فلمّا خلق آدم قسّم ذلک النور وجعله جزئين، فجزء انا وجزء عليّ. ثمّ انتقلنا حتي صرنا في عبدالمطلب، فکان لي النبوة ولعليّ الوصية»؛ «من و علي نوري بوديم نزد خداوند عزّوجلّ قبل از اينکه آدم به چهارده هزار سال خلق شود. هنگامي که آدم را خلق کرد اين نور را تقسيم کرده و دو جزء نمود، جزئي من و جزء ديگر علي بود. آنگاه منتقل شديم تا به عبدالمطلب رسيديم. براي من نبوت و براي علي وصيّت انتخاب شد».(شرح ابن ابی الحدبد معتزلی ج1ص171و الریاض النضرهج2ص164)
8 - و نيز از ابي مخنف نقل کرده: هنگامي که خبر به حذيفه رسيد که عليعليه السلام به ذاقار رسيده و مردم در صدد پراکنده شدن هستند، او اصحاب عليعليه السلام را دعوت کرده، آنها را موعظه و به ياد خدا انداخت و ترغيب به زهد و رغبت در آخرت نمود و به آنها فرمود: «الحقوا بأميرالمؤمنين ووصيّ سيّد المرسلين فانّ من الحق ان تنصروه»؛ «به اميرالمؤمنين ملحق شويد، او که وصيّ سيد المرسلين است. حقّ در آن است که او را ياري کنيد».(شرح ابن ابی الحدیدج2 ص187)
9 - بيهقي روايتي نقل ميکند که در آن آمده است: «جبرائيل هديهاي از جانب خداوند به رسول خود داد تا به پسر عمّ و وصيّ خود علي بن ابي طالب برساند....(المحاسن و المساوی ج 1ص62)
10 - انس ميگويد: ما به سلمان گفتيم که از پيامبر سؤال کند وصيّ او کيست؟ سلمان عرض کرد: اي رسول خدا! وصيّ شما کيست؟
حضرت فرمود: اي سلمان! وصيّ موسي چه کسي بود؟ عرض کرد: يوشع بن نون. حضرت فرمود: «همانا وصيّ و وارث من که دين مرا عملي کرده و به وعده من وفا خواهد کرد، علي بن ابي طالب است».(جواهرالمطالب ص20و سمط النجوم ج2ص487)
روايات بسيار ديگري در اين زمينه وجود دارد. هر کس قصد دنبال کردن روايات «وصيّت» را دارد به کتاب «عليّ و الوصيه» از نجمالدين عسکري مراجعه کند؛ زيرا او «250» حديث در اين باره از مصادر اهل سنت نقل کرده است.
ابن ابي الحديد ميگويد: «و اما وصيّت؛ شکي نيست نزد ما که عليعليه السلام وصيّ رسول خداصلي الله عليه وآله بود، گرچه در اين مطلب برخي از کساني که منسوب به عنادند با آن مخالفت کردهاند».(شرح ابن ابی الحدید سنی ج 1 ص120)
