بررسي احاديث شيعه درباره آیه اولی الامر
بررسي احاديث شيعه
احاديث شيعه امامي درباره مصداق «اولي الامر» با تواتر اجمالي و برخي نيز با سند صحيح بر تطبيق آن بر اهل بيتعليهم السلام دلالت دارد. پيام اين احاديث همسو با دلالت آيات قرآن است. از اين رو اين احاديث تلقي به قبول شدهاند.
با اينکه اين احاديث درباره اين آيه متنوعند، ليکن هيچ تعارضي در ميان آنها نيست.
امام باقرعليه السلام در حديثي فرمود: «إيّانا عني خاصّة، أمر جميع المؤمنين إلي يوم القيامة بطاعتنا»؛ [1] «خداوند تنها ما را اراده کرده است و به تمام مؤمنان تا روز قيامت به اطاعت ما دستور داده است.»
جابر ميگويد: چون خداوند آيه (يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَ...) را بر پيامبرش محمّدصلي الله عليه وآله نازل کرد، گفتم: اي رسول خدا! خدا و رسولش را شناختيم، اولي الامري که خداوند اطاعتشان را با اطاعت خود مقرون کرده چه کسانياند؟ فرمود: آنان جانشيانان من و پيشوايان مسلمين پس از من هستند. نخستين آنان علي بن ابي طالب است سپس حسن، بعد حسين، پس علي بن حسين و محمّد بن علي است، که در تورات به نام باقر معروف است. تو اي جابر! وي را خواهي ديد و چون او را ملاقات کردي سلام من را به وي برسان. سپس صادق جعفر بن محمّد، موسي بن جعفر، علي بن موسي، محمّد بن علي، علي بن محمّد و حسن بن علي است. سپس آن کسي که نامش محمّد و کينهاش حجّت خدا در زمين و بقية اللَّه در بين بندگان است. وي فرزند حسن بن علي است. خداوند بلند مرتبه، خاوران و باختران را به دست او ميگشايد....» [2] .
امام رضاعليه السلام در تفسير «اولي الامر» در آيه فرمود: «الأئمّة من ولد عليّ وفاطمةعليهما السلام إلي أن تقوم الساعة»؛ [3] «اولي الامر، پيشوايانند از فرزندان علي و فاطمهعليهما السلام تا روز قيامت.»
امام باقرعليه السلام ضمن آنکه «اولي الامر» را به اهل بيت پيامبرعليهم السلام تفسير ميکند و اطاعت آنها را با اطاعت خدا يکسان ميشمارد، ميفرمايد: «وهم المعصومون المطهرّون الّذين لا يذنبون ولا يعصون... ولا يفارقون القرآن ولا يفارقهم»؛ [4] «آنان معصومان پاکند، مرتکب گناه نميشوند و معصيت نميکنند... از قرآن جدا نميشوند و قرآن از آنان جدا نميشود.»
در خطبهاي از امام حسنعليه السلام نيز پس از بيعت مردم با ايشان چنين روايت شده است: «... فأطيعونا فإنّ طاعتنا مفروضة إذ کانت بطاعة اللَّه مقرونة، قال اللَّه - عزّ وجلّ - (أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْکُمْ)»؛ [5] «پس ما را اطاعت کنيد، اطاعت از ما واجب است چون به اطاعت خدا و رسولش مقرون شده است. خداوند بلند مرتبه ميفرمايد: «اطاعت کنيد خدا را و اطاعت کنيد پيامبر را و اولي الامر از خودتان را.»
[1] کافي، ج 1، ص 276، ح 1.
[2] کمال الدين، ج 1، ص 253، ح 3؛ اعلام الوري، ص 375.
[3] کمال الدين، ج 1، ص 222، ح 8.
[4] علل الشرايع، ص 123 و 124، ح 1.
[5] امالي طوسي، ص 121، ح 188.
